در مقابل آبگرمکنهای مستقیم، آبگرمکنهای غیرمستقیم قرار دارند که منبع انرژی آنها در جای دیگری خارج از محفظه آبگرمکن، مانند داخل موتورخانه قرار می‌گیرد. آبگرمکنهای دوجداره، کوئلی، و خورشیدی، از انواع آبگرمکنهای غیرمستقیم‌اند.
آبگرمکن‌ها به دو نوع مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شوند. آبگرمکنهای مستقیم، شامل انواع آبگرمکن نفتی، گازی، و الکتریکی می‌شود که منبع انرژی آنها در داخل محفظه آبگرمکن قرار گرفته است.
در مقابل آبگرمکنهای مستقیم، آبگرمکنهای غیرمستقیم قرار دارند که منبع انرژی آنها در جای دیگری خارج از محفظه آبگرمکن، مانند داخل موتورخانه قرار می‌گیرد. آبگرمکنهای دوجداره، کوئلی، و خورشیدی، از انواع آبگرمکنهای غیرمستقیم‌اند.
در این نوع آبگرمکن، انرژی مورد نیاز از نفت تامین می‌شود. نفت ابتدا از کاربراتور آبگرمکن عبور کرده و از طریق لوله‌های رابط به محفظه احتراق می‌رسد. سپس در محفظه احتراق، نفت در مجاورت هوای ورودی از روزنه‌های اجاق قرار گرفته و مشتعل می‌شود. حرارت ناشی از احتراق نفت، آب را گرم می‌کند.
در این مدل آبگرمکن، انرژی مورد نیاز از طریق گاز و به دو مدل کپسول و گاز شهری تامین و حرارت تولید می‌شود.
در صورت عدم دسترسی به نفت و گاز، می‌توان از آبگرمکنهای الکتریکی استفاده کرد. این نوع آبگرمکن‌ها، که با انرژی برق کار می‌کنند، پاک‌ترین نوع آبگرمکن‌ها به شمار می‌آیند. اما مصرف برق آنها معمولا بالاست.
در این مدل آبگرمکن‌ها از عایقی در جداره بیرونی استفاده‌شده تا از اتلاف گرما جلوگیری شود.
در این مدل آبگرمکن، پمپی در داخل دستگاه تعبیه گردیده است که با رسیدن دمای آب به میزان مورد نظر، جریان قطع می‌گردد.
در آبگرمکنهای پیلوت‌دار، شمعک آبگرمکن همیشه روشن است. اما آبگرمکنهای مدل آیونایز مجهز به سیستم جرقه‌زن هوشمند هستند. معمولاً رسوب‌گیری در مبدل آبگرمکن آیونایز کمتر پیش می‌آید و طول عمر مفید دستگاه طولانی‌تر است.
در دسته‌بندی دیگری، آبگرمکن‌ها به نوع مخزنی، بدون مخزن، هیبریدی، و خورشیدی تقسیم می‌شوند.
یکی از متداول‌ترین نوع آبگرمکن‌ها، آبگرمکن مخزنی است. آبگرمکنهای مخزنی ۲۰ تا ۸۰ گالن ظرفیت ذخیره آب دارند. آبگرمکنهای مخزنی به دو نوع گازی و برقی تقسیم می‌شوند. در این مدل، آب سرد وارد مخزن دستگاه شده و از طریق گاز یا برق گرم می‌شود.
این مدل در مقایسه با سایر مدل‌ها، ارزان‌ترین نوع آبگرمکن در بازار است. همچنین، آبگرمکن مخزنی معمولاً زیاد خراب نمی‌شود. اما مشکل آبگرمکن مخزنی، سرد شدن آب ذخیره‌شده در مخزن است که این یعنی اتلاف انرژی. به همین خاطر، در این مدل همیشه باید درجه حرارت تنظیم شده باشد.
آبگرمکنهای بدون مخزن یا دیواری، منبعی برای ذخیره آب ندارند. هرگاه نیاز به آب گرم باشد، آب سرد بلافاصله وارد مخزن می‌شود و پس از گرم شدن از طریق لوله‌کشی دستگاه در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد. آبگرمکنهای بدون مخزن در ایران بسیار پرطرفدار هستند.
آبگرمکنهای دیواری، انواع و سایزهای مختلفی دارند که بسته به متراژ خانه و مصرف خانوار، خریداری می‌شوند. بهترین مزیت آبگرمکنهای بدون مخزن، گرم شدن سریع آب است که برخلاف مدل‌های مخزن‌دار، دیگر نیازی به صبر کردن برای گرم شدن آب نیست. در کنار این مزیت، آبگرمکنهای دیواری قیمت بالایی دارند و هزینه نصب‌شان نیز قابل توجه است.
آبگرمکنهای هیبریدی از گرمای محیط پیرامونی‌شان برای گرم کردن مخزن خود استفاده می‌کنند. مزیت اصلی آبگرمکنهای، هیبریدی صرفه‌جویی در هزینه‌های انرژی است. آبگرمکنهای هیبریدی نیاز به فضای خالی و بزرگی دارند و تنها مناسب مناطقی هستند که درجه حرارت سالانه‌شان بین ۴۰ تا ۹۰ درجه باشد. بعضی از مدل‌های آبگرمکن هیبریدی هم هستند که در دمای خیلی پایین به حالت الکتریکی تغییر حالت می‌دهند و در اصطلاح، مدل سوئیچینگ هستند.
آبگرمکنهای خورشیدی یک صفحه صاف دارند که روی سقف نصب می‌شود. گرمای این آبگرمکن‌ها از نور خورشید تأمین می‌شود. آب سرد در لوله‌های داخلی صفحه‌های نصب‌شده روی سقف به جریان می‌افتد و آب پس از گرم شدن، وارد مخزن می‌شود. آبگرمکنهای خورشیدی نسبتا مقرون‌به‌صرفه‌اند. چراکه منبع انرژی در این مدل از آبگرمکن‌ها، نور خورشید است که جزو انرژی‌های رایگان و تجدید پذیر محسوب می‌شود. اما نصب اولیه این آبگرمکن‌ها و انتقال آب به مخزن، هزینه بالایی دارد. عیب دیگر آبگرمکنهای خورشیدی این است که در روزهای سرد و ابری زمستان چندان کاربردی نیستند و به خاطر روزهای کوتاه و هوای ابری، معمولا دمای آب از ۷۵ درجه بالاتر نمی‌برند.
برخی از مزایای آبگرمکنهای خورشیدی از این قرار است:
هرکدام از انواع مدل‌های آبگرمکن ملاحظات خاص خود را برای نصب و راه‌اندازی دارند. به‌طورکلی، برای نصب آبگرمکن باید حداقل فضای استاندارد مورد نیاز را در نظر گرفت.
همچنین، فاصله بین کابینت‌ها، فاصله از دیوارهای جانبی، محل قرار گرفتن دودکش، فاصله از شیر گاز، و همچنین ارتفاع مجاز نصب از جمله مواردی هستند که باید هنگام نصب آبگرمکن مد نظر قرار داد.
در صورتی که ترموکوبل آبگرمکن خراب باشد و دستگاه خاموش شود، جریان گاز به‌صورت خودکار قطع نمی‌شود و پس از نشت گاز، انفجار پیش می‌آید.
همچنین، اگر آبگرمکن شیر اطمینان نداشته باشد، یا شیر اطمینان آن خراب باشد، میتواند انفجار رخ دهد.
اتصال وسیله گازسوز دیگری به شیر گاز آبگرمکن نیز خطرناک بوده و میتواند منجر به حادثه گردد.
نکته مهم دیگر آنکه چنانچه آبگرمکن شما دچار مشکل شد و نیاز به تعمیر پیدا کرد، و شما نیز از تخصص کافی برای انجام این کار برخوردار نیستید، از یک تعمیرکار متخصص و مجرب بخواهید کار تعمیر را برای شما انجام دهد و خودتان از آچار بدست گرفتن خودداری کنید!
با توجه به اهمیت دسترسی به آب گرم و نقش زیادی که در تأمین رفاه و آسایش خانواده دارد، در انتخاب و خرید آبگرمکن باید این نکات را مورد توجه قرار داد:
در مقابل آبگرمکنهای مستقیم، آبگرمکنهای غیرمستقیم قرار دارند که منبع انرژی آنها در جای دیگری خارج از محفظه آبگرمکن، مانند داخل موتورخانه قرار می‌گیرد. آبگرمکنهای دوجداره، کوئلی، و خورشیدی، از انواع آبگرمکنهای غیرمستقیم‌اند.
آبگرمکن‌ها به دو نوع مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شوند. آبگرمکنهای مستقیم، شامل انواع آبگرمکن نفتی، گازی، و الکتریکی می‌شود که منبع انرژی آنها در داخل محفظه آبگرمکن قرار گرفته است.
در مقابل آبگرمکنهای مستقیم، آبگرمکنهای غیرمستقیم قرار دارند که منبع انرژی آنها در جای دیگری خارج از محفظه آبگرمکن، مانند داخل موتورخانه قرار می‌گیرد. آبگرمکنهای دوجداره، کوئلی، و خورشیدی، از انواع آبگرمکنهای غیرمستقیم‌اند.
در این نوع آبگرمکن، انرژی مورد نیاز از نفت تامین می‌شود. نفت ابتدا از کاربراتور آبگرمکن عبور کرده و از طریق لوله‌های رابط به محفظه احتراق می‌رسد. سپس در محفظه احتراق، نفت در مجاورت هوای ورودی از روزنه‌های اجاق قرار گرفته و مشتعل می‌شود. حرارت ناشی از احتراق نفت، آب را گرم می‌کند.
در این مدل آبگرمکن، انرژی مورد نیاز از طریق گاز و به دو مدل کپسول و گاز شهری تامین و حرارت تولید می‌شود.
در صورت عدم دسترسی به نفت و گاز، می‌توان از آبگرمکنهای الکتریکی استفاده کرد. این نوع آبگرمکن‌ها، که با انرژی برق کار می‌کنند، پاک‌ترین نوع آبگرمکن‌ها به شمار می‌آیند. اما مصرف برق آنها معمولا بالاست.
در این مدل آبگرمکن‌ها از عایقی در جداره بیرونی استفاده‌شده تا از اتلاف گرما جلوگیری شود.
در این مدل آبگرمکن، پمپی در داخل دستگاه تعبیه گردیده است که با رسیدن دمای آب به میزان مورد نظر، جریان قطع می‌گردد.
در آبگرمکنهای پیلوت‌دار، شمعک آبگرمکن همیشه روشن است. اما آبگرمکنهای مدل آیونایز مجهز به سیستم جرقه‌زن هوشمند هستند. معمولاً رسوب‌گیری در مبدل آبگرمکن آیونایز کمتر پیش می‌آید و طول عمر مفید دستگاه طولانی‌تر است.
در دسته‌بندی دیگری، آبگرمکن‌ها به نوع مخزنی، بدون مخزن، هیبریدی، و خورشیدی تقسیم می‌شوند.
یکی از متداول‌ترین نوع آبگرمکن‌ها، آبگرمکن مخزنی است. آبگرمکنهای مخزنی ۲۰ تا ۸۰ گالن ظرفیت ذخیره آب دارند. آبگرمکنهای مخزنی به دو نوع گازی و برقی تقسیم می‌شوند. در این مدل، آب سرد وارد مخزن دستگاه شده و از طریق گاز یا برق گرم می‌شود.
این مدل در مقایسه با سایر مدل‌ها، ارزان‌ترین نوع آبگرمکن در بازار است. همچنین، آبگرمکن مخزنی معمولاً زیاد خراب نمی‌شود. اما مشکل آبگرمکن مخزنی، سرد شدن آب ذخیره‌شده در مخزن است که این یعنی اتلاف انرژی. به همین خاطر، در این مدل همیشه باید درجه حرارت تنظیم شده باشد.
آبگرمکنهای بدون مخزن یا دیواری، منبعی برای ذخیره آب ندارند. هرگاه نیاز به آب گرم باشد، آب سرد بلافاصله وارد مخزن می‌شود و پس از گرم شدن از طریق لوله‌کشی دستگاه در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد. آبگرمکنهای بدون مخزن در ایران بسیار پرطرفدار هستند.
آبگرمکنهای دیواری، انواع و سایزهای مختلفی دارند که بسته به متراژ خانه و مصرف خانوار، خریداری می‌شوند. بهترین مزیت آبگرمکنهای بدون مخزن، گرم شدن سریع آب است که برخلاف مدل‌های مخزن‌دار، دیگر نیازی به صبر کردن برای گرم شدن آب نیست. در کنار این مزیت، آبگرمکنهای دیواری قیمت بالایی دارند و هزینه نصب‌شان نیز قابل توجه است.
آبگرمکنهای هیبریدی از گرمای محیط پیرامونی‌شان برای گرم کردن مخزن خود استفاده می‌کنند. مزیت اصلی آبگرمکنهای، هیبریدی صرفه‌جویی در هزینه‌های انرژی است. آبگرمکنهای هیبریدی نیاز به فضای خالی و بزرگی دارند و تنها مناسب مناطقی هستند که درجه حرارت سالانه‌شان بین ۴۰ تا ۹۰ درجه باشد. بعضی از مدل‌های آبگرمکن هیبریدی هم هستند که در دمای خیلی پایین به حالت الکتریکی تغییر حالت می‌دهند و در اصطلاح، مدل سوئیچینگ هستند.
آبگرمکنهای خورشیدی یک صفحه صاف دارند که روی سقف نصب می‌شود. گرمای این آبگرمکن‌ها از نور خورشید تأمین می‌شود. آب سرد در لوله‌های داخلی صفحه‌های نصب‌شده روی سقف به جریان می‌افتد و آب پس از گرم شدن، وارد مخزن می‌شود. آبگرمکنهای خورشیدی نسبتا مقرون‌به‌صرفه‌اند. چراکه منبع انرژی در این مدل از آبگرمکن‌ها، نور خورشید است که جزو انرژی‌های رایگان و تجدید پذیر محسوب می‌شود. اما نصب اولیه این آبگرمکن‌ها و انتقال آب به مخزن، هزینه بالایی دارد. عیب دیگر آبگرمکنهای خورشیدی این است که در روزهای سرد و ابری زمستان چندان کاربردی نیستند و به خاطر روزهای کوتاه و هوای ابری، معمولا دمای آب از ۷۵ درجه بالاتر نمی‌برند.
برخی از مزایای آبگرمکنهای خورشیدی از این قرار است:
هرکدام از انواع مدل‌های آبگرمکن ملاحظات خاص خود را برای نصب و راه‌اندازی دارند. به‌طورکلی، برای نصب آبگرمکن باید حداقل فضای استاندارد مورد نیاز را در نظر گرفت.
همچنین، فاصله بین کابینت‌ها، فاصله از دیوارهای جانبی، محل قرار گرفتن دودکش، فاصله از شیر گاز، و همچنین ارتفاع مجاز نصب از جمله مواردی هستند که باید هنگام نصب آبگرمکن مد نظر قرار داد.
در صورتی که ترموکوبل آبگرمکن خراب باشد و دستگاه خاموش شود، جریان گاز به‌صورت خودکار قطع نمی‌شود و پس از نشت گاز، انفجار پیش می‌آید.
همچنین، اگر آبگرمکن شیر اطمینان نداشته باشد، یا شیر اطمینان آن خراب باشد، میتواند انفجار رخ دهد.
اتصال وسیله گازسوز دیگری به شیر گاز آبگرمکن نیز خطرناک بوده و میتواند منجر به حادثه گردد.
نکته مهم دیگر آنکه چنانچه آبگرمکن شما دچار مشکل شد و نیاز به تعمیر پیدا کرد، و شما نیز از تخصص کافی برای انجام این کار برخوردار نیستید، از یک تعمیرکار متخصص و مجرب بخواهید کار تعمیر را برای شما انجام دهد و خودتان از آچار بدست گرفتن خودداری کنید!
با توجه به اهمیت دسترسی به آب گرم و نقش زیادی که در تأمین رفاه و آسایش خانواده دارد، در انتخاب و خرید آبگرمکن باید این نکات را مورد توجه قرار داد: