با وجود اینکه، عملیات تصفیه آب  برای آب لوله‌کشی شهری در تصفیه‌ خانه ها انجام می گیرد اما همچنان این آب با آلودگی‌های مختلفی به مصرف‌کننده می‌رسد. دلیل وجود این آلودگی‌ها می‌تواند کامل نبودن فرآیند تصفیه آب، وجود اشکال در سیستم لوله‌کشی آب شهری، فرسودگی لوله‌های انتقال آب و عوامل دیگر باشد. در سیستم آبرسانی یک ساختمان، ممکن است برای حذف سختی آب از سیستم هایی استفاده شود، که از این میان می توان به دستگاه تصفیه و سختی گیر آب اشاره کرد. دستگاه سختی گیر در سیستم‌های تصفیه آب ورودی ساختمان، به وسیله فرآیند تبادل یونی، عوامل ایجاد سختی آب مانند کلسیم و منیزیم را از آن حذف می‌کند.
سؤالی که ممکن است برایتان پیش آید این است که آیا دستگاه سختی گیر هم مانند دستگاه تصفیه آب عمل می کند؟ آیا عملکرد متفاوتی دارند؟ در این مقاله قصد داریم به برخی از شباهت ها و تفاوت های موجود بین این دو سیستم بپردازیم.

سختی‌گیر آب و فیلتراسیون

همان طور که ذکر شد، یک دستگاه سختی گیر برای حذف سختی آب و تبعات آن به کار می رود. توجه داشته باشید که منظور ما از سختی آب، آلودگی آب نیست. در واقع استفاده از آب سخت، خطر چندانی برای سلامتی افراد ندارد و چه بسا به دلیل وجود مواد معدنی در آن می‌تواند برای بدن مفید نیز باشد. به همین دلیل هدف استفاده از سختی‌گیر حذف آلودگی‌های موجود در آب نیست. به طور خلاصه می‌توان گفت که تنها دلیل استفاده از سختی‌گیر، جلوگیری از ایجاد رسوب در سیستم لوله‌کشی است.

سیستم سختی‌گیر با استفاده از یک بستر از جنس رزین کاتیونی که به وسیله آب نمک احیا می‌شود می‌تواند کلسیم، منیزیم و سایر یون‌های ایجادکننده سختی آب را از بین ببرد. سختی‌گیر ضمن کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری باعث افزایش طول عمر و بازدهی بیشتر سیستم لوله‌کشی، آبگرمکن‌ها، ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی و سایر لوازم خانگی استفاده کننده از آب لوله کشی می‌شود. سیستم فوق یک دستگاه تصفیه آب ورودی ساختمان محسوب شده که در ورودی ساختمان نصب شده و آب را فیلتر و تصفیه می‌کند.

بو و مزه آب

نکته ای که باید مجدداً به آن اشاره کرد این است که دستگاه سختی گیر تنها چیزی که از آب حذف می‌کند، سختی آب است و بر روی سایر محتویات موجود در آب، نظیر میکروارگانیسم‌ها، فلزات سنگین، کلر و سایر مواد شیمیایی تأثیری ندارد. همچنین، دقت داشته باشید که این سیستم روی بو و مزه تأثیری ندارد. این در حالی است که با استفاده برخی از فیلترهای تصفیه آب می توان بو، مزه و طعم نامطبوع آب را حذف کرد. همچنین، سختی گیر روی ذرات معلق و آهن موجود در آب تأثیر چندانی ندارد در حالی که توسط فیلتر تصفیه آب می توان این مواد را حذف کرد.  اگرچه فیلتر تصفیه آب در نقش یک سختی گیر می تواند تقریباً سختی آب را حذف کند اما سبب گرفتگی فیلتر می شود. بر اساس نوع فیلتر تصفیه آب انتخابی می توان، میکروارگانیسم‌ها، فلزات سنگین، کلر و سایر مواد شیمیایی را حذف کرد.

فیلتر تصفیه و سختی آب

فیلتر تصفیه آب از این جهت که می‌تواند بر روی سختی آب تأثیر داشته و یا نداشته باشد به سختی گیر شباهت دارد. برای مثال هنگام مواجهه با نگرانی و چاره اندیشی برای دفع ناخالصی‌هایی نظیر مواد شیمیایی، فلزات سنگین و آفت‌کش‌ها، انتخاب یک فیلتر تصفیه آب، انتخاب هوشمندانه‌ و مناسبی به نظر می رسد.
به طور کلی، بر اساس نوع فیلتری که ممکن است انتخاب کنید، ناخالصی‌ها، طی فرآیندهای مختلفی نظیر جذب سطحی، تبادل یونی و یا بر اساس اندازه ذرات و عواملی از این قبیل، از آب حذف می‌شوند و پس از مدتی با انجام عملیات احیای فیلتر، تعویض فیلتر و یا از طریق مسیر پساب آن به صورت کامل از دستگاه تصفیه آب خارج می‌شوند.

انتخاب میان فیلتر تصفیه آب یا سختی‌گیر آب

سیستم های سختی گیر عمدتاً در ورودی ساختمان نصب می‌شوند در حالی که سیستم‌های فیلتراسیون آب در محل استفاده و مصرف مستقیم آب نصب می‌شوند. به عنوان مثال، شما می توانید با نصب فیلتر تصفیه آب در زیر سینک آشپزخانه و یا روی شیر آب از کارایی این قطعات بهره مند شوید. هدف از این کار این است که آب برای استفاده مشخصی که مربوط به همان مکان استفاده است، تصفیه شود. طبیعی است این موضوع سبب می‌شود که به طور معمول، فیلتر تصفیه آب قیمت و ابعاد کمتری نسبت به سختی‌گیر داشته باشد. باید گفت که هر سختی‌گیر یک سیستم فیلتراسیون و تصفیه آب محسوب می‌شود اما هر فیلتر تصفیه آب یک سختی‌گیر نیست.

برای یک انتخاب صحیح از بین فیلتر تصفیه آب یا سیستم سختی‌گیر لازم است نیاز شما و کیفیت آب مصرفی مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. برای این منظور باید هدف از تصفیه آب را مشخص کنیم. به عنوان مثال، در صورتی که آب دارای مقادیر زیادی کلسیم و منیزیم باشد، قطعاً با مشکل سختی آب روبرو خواهیم بود و نیاز به خرید سختی‌گیر وجود خواهد داشت. اگر آب حاوی مواد شیمیایی و یا آلودگی‌های میکروبی باشد بهتر است که از یک فیلتر تصفیه آب استفاده شود. بنابراین می‌توان گفت که سختی‌گیر آب از تأسیسات شما مراقبت می‌کند در حالی که فیلتر تصفیه آب نقش مؤثری در حفاظت از سلامتی شما دارد.

در برخی از انواع فیلتر تصفیه آب، طی مراحل مختلفی، تمام آلودگی‌های مختلف نظیر گردوخاک، ذرات معلق، گازهای محلول، فلزات سنگین، باکتری‌ها، نیترات و یون‌های تک ظرفیتی و چند ظرفیتی محلول در آب حذف شده و در مراحل پایانی با افزودن مواد معدنی و نیز افزایش pH آب، آبی گوارا و فاقد هرگونه آلودگی  به دست مصرف کننده می رسد که حاوی املاح مورد نیاز بدن بوده و خاصیت قلیایی نیز دارد.