استاندارد دیگ بخار و عوامل موثر در قیمت دیگ بخار

استانداردهای ملی دیگ بخار

در مقاله زیر سعی شده استاندارد دیگ بخار و عوامل تعیین کننده در قیمت دیگ بخار بررسی گردد شامل مستندات و مقررات کیفی، تعاریف، روشهای آزمون و … یک کشور در مورد محصولات خود یا محصولاتی است که در آن کشور اجازه فروش پیدا می کنند .این گروه از استانداردها به وسیله موسسه استاندارد آن کشور که مقام ذیصلاح برای کار شناخته شده است، تهیه می شوند.در تدوین این استاندارد ها تمامی طرفهای ذینفع از قبیل تولید کننده ، مصرف کننده، اعضای مراکز علمی و پژوهشی، تجاری، سازمانهای دولتی و امثال آن شرکت دارند .استانداردهای ملی با توجه به شرایط مختلف مانند شرایط اقتصادی ، فنی و غیره تدوین می شوند .

استانداردهای ملی به دو دسته اجباری و تشویقی تقسیم می شوند

استانداردهای اجباری دیگ بخار

استانداردهایی هستند که در رابطه مستقیم با ایمنی، بهداشت، محیط زیست و یا تجارت بوده و به طور قانونی از نظر اجرا، اجباری اعلام می شوند . اعمال هرگونه نظارت مستمر در اجرای صحیح استاندارد از وظایف سازمان استاندارد است . این نظارت ها شامل نمونه برداری ، آزمایش، ارشاد و راهنمایی فنی واحدهای تولیدی و واردکنندگان و بالاخره توقیف کالاهای خارج از استاندارد و تعقیب تولید کنندگان متخلف از طریق مراجع قانونی است.

استانداردهای تشویقی :

استانداردهایی هستند که تولید کننده با توجه به توان بالای تولید و همچنین علاقمندی و موافقت خود تمایل به اجرای آن دارد . سازمان استاندارد با اعمال نظارت بر چنین واحدهایی و کنترل مستمر کیفیت فرآورده آنان اجازه میدهد از علامت استاندارد ایران بر روی محصولات خود استفاده نمایند .مثال استاندارد های اجباری : ISIRI 7911 , ISIRI 4231

بازرسی دیگ بخار

بر اساس استاندارد به این صورت تعریف می گردد : فعالیت هایی شامل اندازه گیری، آزمایش، آزمون یا سنجش ویژگی های یک محصول و مقایسه نتایج با الزامات مشخص شده برای تصدیق نمودن اینكه انطباق برای هر یک از ویژگی ها برقرار شده است یا نه

دیگ

یک مخزن بسته ای است که آب یا سیال دیگر در آن گرم می شود )مایع لزوما به جوش نمی آید( سیال گرم یا بخار خارج شده از دیگ برای استفاده در فرآیندهای مختلف یا کاربردهای گرمایشی مانند گرم کردن آب یا در سیتم حرارت مرکزی یا در تولید برق بر مبنای بخار و… بكار برده می شود.

انواع دیگ بخار

در یک دسته بندی ویژه دیگها به چهار نوع زیر طبقه بندی می کنند

دیگ بخار: دیگی است که درآن آب به دمای بالای 100 درجه رسیده و تبدیل به بخار می شود. و با افزایش گرما می توان مقدار دما و فشار بخاری که به طور معمول در یک فضای بالای دیگ قرار می گیرد، را افزایش داد.

دیگ آبداغ: دیگ آبداغ عبارتست از دیگی که در آن هیچگونه بخار آبی تولید نمی شود، لیكن آبداغ تولیدی آن می تواند تا دمای 120 درجه و تحت فشار بالا آورده شود .

 دیگ آبگرم:دیگ آب گرم عبارتست از دیگی که در آن هیچگونه بخار آبی تولید نمی شود، و آبگرم آن به منظور گرمایش در یک مدار به گردش درآمده و مجددا به دیگ باز می گردد .دمای کاری آن به طور معمول زیر 90 درحه سلسیوس می باشد.

دیگ روغن داغ: مورد استفاده در آن روغن نسوز می باشد . و در صنایع از آن برای استفاده در دمای بالاتر از 150 تا 350 درجه سانتیگراد و در فشار های مختلف بكار برده می شود.

استاندارد های مرتبط با دیگ بخار

ISIRI 4231 : طراحی و ساخت دیگهای بخار و آب داغ از نوع پوسته ای با ساختمان جوش شده

ISIRI 7911 : دیگهای فولادی با ساختمان جوش شده مخصوص گرمایش مرکزی و تامین آب گرم مصرفی ) غیر مستقیم ( با ظرفیت 44کیلووات تا 3 مگا وات دامنه کاردی در استاندارد 7911

ISIRI 19945: دیگهای گرمایشی با مشعل های دمنده اجباری با توان حرارتی خروجی اسمی و تا شامل 10 مگا وات و بیشینه دمای 110 درجه

هدف و دامنه کاربرد دیگ بخار

هدف : تعیین حداقل الزامات طراحی و ساخت دیگهای پوسته ای با ساختمان جوش شده معروف به لوله آتشی می باشد

دامنه : در این استاندارد مقررات مربوط به طراحی و ساخت شامل مواد , مهارت ساخت , گردآوری مدارك فنی , علامتگذاری , بازرسی و آزمایش دیگهائی را مشخص میكند که سوخت , مستقیمأ در آنها محترق شده و یا از حرارت مازاد سیستمهای دیگر استفاده میكنند . دیگهای مورد بحث از نوع استوانهای افقی یا عمودی بوده و از فولادهای کربن دار یا کربن منگنز به روش جوشكاری ذوبی طبق ضوابط مربوط به دیگهای دسته 1 – 2 – 3 ارائه گردیده است ساخته میشوند . این دیگها برای تهیه بخار آب یا آب داغ به صورتی که در حین کار حرکت نكنند مورد استفاده قرار میگیرند

مرجع معتبر بازرسی :

شخص یا مجمع مستقلی که از طرف افراد زیر عمل میکند :

الف : خریدار یا دارنده دیگ , و / یا

ب : مرجع معتبر قانونی :که طرح , مواد و ساخت دیگ را با توجه به مقررات این استاندارد مورد بازبینی قرار میدهد .

بازرس:

فردی که توسط مرجع معتبر بازرسی استخدام گردیده و آموزش داده میشود تا وظایف مربوط به مرجع معتبر بازرسی را مقرر شده انجام دهد .

مسئولیت ها

مسئولیت های خریدار:

خریدار مسئول است دیگ خریداری شده و تاسیسات جانبی را توسط افراد متخصص و آموزش دیده مورد بهر هبرداری و نگهداری قرار دهد.خریدار مسئول است حداقل اطلاعات زیر را به سازنده بدهد حداکثر ظرفیت –فشار کاری و دمای ورودی در دیگهای بخار حداکثر توان حرارتی فشار کار، دمای آب برگشتی، دمای آب جریانی و روش ایجاد فشار در دیگهای آبداغ مشخصات سوخت مورد استفاده مشخصات نیروی برق مصرفی شرایط محل نصب حدود مجاز محصولات احتراق در ددوکش

مسئولیت های سازنده:سازنده مسئول ااست قبل از ساخت فهرستی از مواد، محاسبات جزئیات طرح اصلی ، نقشه قطعات برش خورده با جزئات کامل جوشكاری را فراهم و در اختیار مرجع بازرسی قرار دهد سازنده مسئول است نقشه ها مدارك و یا اوراق اطلاعاتی را دراختیار خریدار و مرجع معتبر بازرسی قرار دهد.سازنده مسئول است فیلم های رادیوگرافی، گزارشهای التراسونیک ، نودارهای حرارتی و پرونده ای مربوط بهبازرسی درون کارخانه ای را حداقل به مدت سال نگهداری کند سازنده مسئول است گواهینامه ای مبنی بر اینكه دیگ از تمامیجهات مطابق این استاندارد طراحی، ساخته و آزمایش شده است را صادر نماید. و این گواهینامه باید توسط مرجع معتبر بازرسی بعنوان شاهد تائید گردد.

مسئولیت های مرجع بازرسی:

مرجع بازرسی مسئول است انطباق طرحدیگ را با این استاندارد بررسی نموده و کلیه بازرسی ها و آزمون های مورد نیاز در حین ساخت را اجرا نماید.

نوع و طرح دیگ:

دیگ عقب مرطوب با محفظه برگشتی داخلی

دیگ عقب مرطوب با محفظه برگشتی خارجی

دیگ نیمه عقب مرطوب

دیگ عقب خشک

دیگ شعله برگشتی

دیگ عمودی

دیگ عقب مرطوب با محفظه برگشتی /این نوع دیگ بر دو نوع 2 پاس و 3 پاس می باشد که اجزای آن به شرح زیر است:

پوسته

کوره

شبكه جلو

شبكه عقب

لوله های پاس 2

لوله ای پاس 3

محفظه برگشتی )راپر(

شبكه جلو محفظه برگشتی

شبكه عقب محفظه برگشتی

 دیگ نیمه عقب مرطوب/این نوع دیگ بر دو نوع 2 پاس و 3 پاس می باشد که اجزای آن به شرح زیر است

پوسته

کوره

شبكه جلو

شبكه عقب

لوله های پاس 2

لوله ای پاس 3

محفظه برگشتی )راپر(شبكه جلو محفظه برگشتی شرح دیگ عقب خشک/این نوع دیگ بر دو نوع 2 پاس و 3 پاس می باشد که اجزای آن به زیر است:

پوسته

کوره

شبكه جلو

شبكه عقب

لوله های پاس 2

لوله ای پاس 3

دیگ شعله برگشتی

پوسته

کوره

شبكه جلو

شبكه عقب

لوله های عبور دود

دیگ بخار  عمودی

پوسته

کوره

شبكه بالا

شبكه پایین

لوله های دود

مواد ) ورق، لوله، سیم جوش و …

کلیات

این بخش درباره مواد و اندازه ای کمی خواص مورد کاربرد در تعیین تنشهای طراحی می باشد.

نكته فقط فولادهای کربنی و یا کربن منگنز دار باید استفاده شود.

انتخاب مواد

مواد مورد استفاده در اجزای تحت فشار باید با مراجع تعیین شده در جداول زیر منطبق باشند

لوله های ساده و مقاومتی که منبسط می شوند باید از نوع بدون درز و یا درز جوش به روش مقاومت الكتریكی باشند.لوله های ساده و مقاومتی که منبسط می شوند.باید الزامات آزمون انبساطو آزمون تخت کاری را مطابق استاندادر BS 3059 بر آورده نمایند

لوله های عرضی باید از نوع بدون درز باشند

سیم ها و الكترود های جوشكاری باید مطابق بند 5 – 2 استاندارد 4231 باشند

مشخصات پیچ ها ی دو سر دنده ، پیچ ها و مهره ها با استاندارد BS 4882 مطابقت داشته باشند

نكته : در صورت توافق صریح میان خریدار ، سازنده و مرجع معتبر بازرسی مبنی بر استفتده از سایر مواد برای اجزای تحت فشار در این صورت :

الف : باید مواد از کیفیت مناسب برای دیگ برخوردار باشد .

ب: این مواد باید الزامات بند 2 – 3 استاندارد مطابقت داشته و دارای مشخصات نوشته شده ای حداقل به وسعت و جامعیت مواد مندرج باشد.

ج: این مواد از همان نوع و درجه معادل مواد مندرج باشد

نكته : جنس قلاب حمل، گیره ها ، قاب و سایر اجزای مشابه که تحت فشار نیستند و به پوسته دیگ جوش کاری می شوند باید دارای هویتی تایید شده بوده و با موادی که به آنها متصل می شنود سازگار باشند.

شکل دادن ورقها :

وضعیت ورقهائیكه جهت شكل دادن تهیه میشوند باید متناسب با نحوه شكل دادن بوده و مورد توافق سازنده و تهیه کننده , مواد قرار گیرند

خواص مواد در دمای بالا:

اگر مواد مطابق یكی از استانداردهای مندرج یا طبق یک مجموعه مشخصات معادل که حاوی تنش تسلیم پائینی در دمای بالا یا مقادیرتنش قراردادی 0/2 درصد که از مقادیر معین شده در استانداردهای مربوطه فراتر نمیرود تهیه شوند , در آن صورت تنش تسلیم پائینی یا مقادیر تنش قراردادی 0/2 درصد طبق استاندارد مربوطه یا مشخصات معادل , باید مقدار Et در مقادیر تعیین تنش طراحی بدون تأئید مورد استفاده قرار گیرد .اگر مواد مطابق مجموعه مشخصاتی که حاوی تنش تسلیم پائینی در دمای بالا یا مقادیر تنش قراردادی 0/2 درصد بزرگتر از مقادیر مشخص شده در استاندارد مربوطه برای مواد معادل مندرج در تهیه شوند . در آن صورت چنین مقادیری میباید فقط به عنوان مقدار Et در تعیین مقادیر تنش طراحی بكار روند . مشروط بر آنكه بوسیله آزمایشهای تأئید شده مورد رسیدگی قرار گرفته یا طبق روش معین شده در استاندارد ملی ایران مورد بررسی و تأئید قرار گرفته باشند .چنانچه مواد تهیه شده بر طبق استانداردی باشد که حاوی تنش تسلیم پائینی در دمای بالا یا مقادیر تنش قراردادی 0/2 درصد نبوده مثل مواد مندرج یا مواد معادل آنها در آن صورت مقدار Et استفاده شده جهت تعیین مقادیر تنش طراحی باید استخراج شده و این مقادیر نیاز به بررسی و تأئید ندارند.